Uit de oude trommel

De kaardenbol

Naast kransen van metaal of glaskralen werden er ook kransen met natuurlijke materialen gemaakt zoals met dennenappels , kaardenbollen, buxus, ruscus of rendiermos.
In de kaardenbol kransen werden ook weleens andere onderdelen toegevoegd zoals dennenappels, artisjok, letterlint of een strik van metaal of stof.

Ook plaatste men wel plaatjes van porselein met de beeltenis van de overledene in de trommel.
Dat was o.a. in de trommels van Brielle, Dodewaard en Vlierbeek (B.) .
De knoppen van de Dipsacus fullonum , ook wel de grote wilde kaardenbol genoemd, werd gebruikt voor de kransen van natuurlijke materialen.
Ook als droogbloem sierde de bloem menig vaas!

De knop van de grote wilde kaardenbol werd ook gebruikt als onderdeel van een kaardmachine om wol te kaarden.
De bloemhoofdjes werden op stalen pinnen gedrukt die op rollen zaten.

In het Textielmuseum in Tilburg is nog een authentieke kaardmachine te bewonderen echter zonder de distelknoppen die origineel op de metalen pinnen zaten.

Verspreiding van de plant vindt men vooral in Zeeland, Zuid Limburg, Twente en Noord- en Zuid Holland op ruige plekken zoals bermen of dijken.

Verschijningsvormen van kaardenbol kransen in Nederland en België

Voor zover bekend bevinden zich nog zes graftrommels met een krans van kaardenbollen in Nederland.
Ook is er een trommel met een krans van kaardenbollen, lint en fotootjes gevonden in Vlierbeek, België.

DRENTHE, twee trommels met kransen in Emmen en Sleen.
FRIESLAND, een trommel in De Knipe, 1928.
GELDERLAND, twee trommels in Dodewaard en Haaften.
ZEELAND, een trommel met krans in Brielle, 1923.

De kransen werden opgebouwd door een “moederring” van dik ijzerdraad te vormen.
Vervolgens werd de krans met stro omwikkeld. Daarna ging er een beschermlaag van crêpepapier om heen.
In de distelknoppen worden metalen pinnen gestoken in de onderkant van de knoppen. Vervolgens worden de distelknoppen met de ijzerdraad pinnen dakpansgewijs op de stroring gedrukt.
Als laatste worden de extra’s toegevoegd zoals dennenappels, artisjok, letterlint of strik van metaal of stof.

De heer J. Cesar heeft in 2020 een kaardenbol krans ontdekt op de Oude Algemene Begraafplaats in Brielle.
Door de foto op een plaatje van porselein, gemonteerd binnen in de krans, is het bekend voor wie de trommel bestemd was.
Pleun Schuddebeurs kreeg in 1923 de krans met trommel op zijn graf.

De Brielse krans heeft een “hoep” als basis waar stro omheen gebonden is, omwikkeld met crêpepapier.
Een “hoep” is een ring van wilgenhout. Deze werden tot aan de oorlog in Spijkenisse gemaakt ten behoeve van de haringtonnen.
Zoals op de foto te zien is, was er ook een artisjok toegevoegd, welke grotendeels intact gebleven is.
Klik hier voor meer informatie over deze krans.